«Казка — рухавік прагрэсу»

Так лічыць сучасная беларуская пісьменніца-казачніца Алена Масла. Адна з тых, што прыдаманы ёй, пачынаецца так: «Жыў-быў казачнік вольны, як вецер, гуляў ён па свеце, казкі ў мех збіраў. Ідзе лесам — сярод дрэў казку знойдзе, полем — у травах адшукае. Птушак, звяроў паслухае — пад завязку казак у мяху».
Былы галоўны рэдактар дзіцячага часопіса «Бярозка» па-сапраўднаму апантана самымі юнымі чытачамі і слухачамі. Павучальных і забаўляльных гісторый ад Алены Масла хапіла ўжо на сем кніжак. А рухавая прыгожая жанчына не стамляецца. Разам з казкай падарожнічае па Беларусі, знаходзячы новыя сюжэты.
У чэрвені завітала ў Чарэю.
Цікавасць пісьменніцы да гэтага мястэчка Чашніччыны вядома. Карані Алены Сцяпанаўны ў Міёрскім раёне. Нарадзілася і расла ў вёсцы Мілашова. У даўнія часы Мілашова, як і Чарэя, належыла вядомаму роду Сапегаў. У 18 стагоддзі гаспадары гэтых зямель павінны былі прысягнуць на вернасць Кацярыне другой. Францішак Сапега, які ў той час наследваў абедзве вёскі, адмовіўся. За невялікі кошт маёмасць адкупіў Іосіф Мілаш — сакратар Францішка. Род Мілашаў быў вельмі таленавіты. Імёны двух яго прадстаўнікоў — Аскара і Чэслава — належаць сусветнай культуры. Першы — вядомы паэт і дыпламат — нарадзіўся ў Чарэі, другі — лаўрэат нобелеўскай прэміі ў галіне літаратуры — у Літве. Ободва Мілашы сябравалі, падтрымлівалі цесныя творчыя сувязі. Малодшы — пляменнік Аскара — лічыў дзядзьку сваім настаўнікам у жыцці і літаратуры. У 2011-м — юбілейным для Чэслава Мілаша годзе — Алена Масла распачала праект «Мілашоўска-Мілашаўскія чытанні». Мэта апошніх — знаёмства з асобамі Аскара і Чэслава Мілашаў, папулярызацыя творчасці славутых паэтаў-філосафаў, а таксама з творчай дзейнасцю людзей, народжаных на мілашаўскіх землях.
У Чарэю прыехала не адна. Разам з ёю мастачка, вядомы ілюстратар дзіцячых выданняў Аксана Аракчэева, дачка славутага мастака, кавалера ордэна Францыска Скарыны Барыса Аракчэева. Да сустрэчы з маленькімі чарэйцамі жанчыны ўжо паспелі папрацаваць у Мар’іна. Стагавалі сена, прыбіралі падворак. У доме бабулі, які вельмі любіў і шанаваў бацька, Аксана Ула- дзіміраўна марыць стварыць невялічкі музей.
Усё гэта для іх, маленькіх жыхароў вёскі, каб ведалі свае карані, землякоў, праславіўшых родны край. Зараз у мясцовай школе 23 вучні. 15 — наведваюць летні школьны лагер, яны цярпліва чакалі гасцей ва ўтульнай зале Чарэйскай бібліятэкі. Адчувалі адказнасць мерапрыемства.
Гутарку пачала мастачка.
Ад Аксаны Барысаўны вучні даведаліся пра новыя даслед- ванні, прысвечаныя творчасці Барыса Аракчэева, пра тое, што галерэя ў Крупках носіць яго імя, што ў наступным годзе будзе адзначацца 90-годдзе мастака. Народжаны ў Расіі, ён не раз прызнаваўся: Беларусь, менавіта Чашніччына, замяніла яму радзіму. Апошні прытулак мастака — гарскія могілкі, недалёка ад вёскі, дзе нарадзілася жонка. Наведванне іх стала часткай візіту Алены Масла і Аксаны Аракчэевай.
Можна сабе ўявіць, што прадчувалі вясковыя хлопчыкі і дзяўчынкі, калі ім паабяцалі сустрэчу з жывой казачніцай. Алена Сцяпанаўна падаравала маленькім слухачам вясёлае падарожжа ў казку. Чаго толькі не пабачылі і не пачулі!
Узяўшыся за справу, хуценька ператварыла звычайныя патэльню і лыжку ў чароўных істот, якім казачны лёс можа наканаваць шмат розных прыгод. Так, напрыклад, як атрымалася са звычайным пацуком, трапіўшым у вялікі мароз пад капот аўтамашыны і нарабіўшы яе гаспадарам тлуму. Сведкай гэтай жыццёвай гісторыі была Алена Масла. Вядома ж, звычайны пацук апынуўся ў казцы і стаў падарожнікам. Вось такі прагрэс атрымаўся! А колькі цікавага і вясёлага казачніца прыгадала пра сваё прозвішча! Дастанься яно каму-небудзь іншаму, той, мабыць, і засумаваў бы. Хто-небудзь, ды толькі не яна. Мякка пазласловіўшы ў адрас тых з беларусаў, хто замест Жаба пішацца Жабо, Масла — Масло, пісьменніца расказала, як весела ёй жывецца з прозвішчам Масла. Нават пасля замужжа дзявоцкае — не змяніла. «Навошта? — разважае яна, — майму мужу трэба зарабляць толькі на хлеб, кавалак масла заўсёды з ім». А калі сустрэнуцца Булка з Маслам? І такое бывае не толькі ў казцы. Алена Сцяпанаўна прыгадала выпадак са свайго жыцця. Неяк перад самым эфірам захацела папярэдзіць работніка тэлебачання: » Памятайце, я не Масло, а Масла».»Не хвалюйцеся, — пачула ў адказ, — і я, ведаеце, не Булко, а Булка». Так і выйшлі ў прамы эфір Булка з Маслам. Бутэрброд тэлегледачам вельмі спадабаўся.
Напрыканцы школьнікаў чакала віктарына, асноўны сэнс якой можна акрэсліць словамі «не маўчы па-беларуску». Між іншым яны павінны былі адказаць і на пытанні, звязанныя з чарэйскім Мілашам. Платай юным эрудытам сталі сувеніры ад Алены Масла. Маленькія вяскоўцы аддзячылі пісьменніцы пастановай яе казкі «Лагодны воўк». Шмат пажаданняў аб новых сустрэчах выказалі ўсе прысутныя пры развітанні. І яны абавязкова адбудуцца, бо казка — рухавік прагрэсу, а наша вёска вельмі чакае яго.

Ірына ТОРБІНА.