Янку Журбе — 135

«Зямля Чашніччыны яго ўзгадавала» — пад такой назвай нядаўна ў Чашніцкай цэнтральнай раённай бібліятэцы прайшоў вечар-апавяданне, прысвечаны 135-годдзю з дня нараджэння Янкі Журбы (Івана Якаўлевіча Івашына) і Году культуры. На мерапрыемства былі запрошаны вучні 9 Б класа СШ №1 райцэнтра.
Бібліятэкары нагадалі школьнікам старонкі біяграфіі славутагах земляка, расказалі пра нялёгкі жыццёвы і творчы шлях, аб шматграннасці яго таленту, багатай спадчыне, якую пакінуў, бязмернай любві да роднага краю.
Янка Журба — аўтар этнаграфічных нарысаў пра Віцебшчыну, якія заслужана атрымалі высокую адзнаку. Ён зрабіў пераклад на беларускую мову рамана Фёдара Дастаеўскага «Бедныя людзі». Апрача таго, Журба — аўтар зборнікаў паэзіі «Заранкі», «Ясныя шляхі», «Роднае», «Мая песня», «Вершы» і кніжак вершаў для дзяцей «Ластаўкі», «Сонечная раніца», «Светлыя дні». Наколькі мілагучныя назвы зборнікаў, настолькі і сама паэзія Журбы цёплая, сонечная, жывая і светлая, дарагая нашаму сэрцу.
На мерапрыемстве гучала шмат вершаў паэта, напоўненых цеплынёй і пяшчотай, шчымлівым жаданнем бачыць народ беларускі вольным і шчаслівым, аб прыгажосці роднага краю, адданасці бацькоўскай зямлі.
Бібліятэкары расказалі слухачам таксама і некаторыя цікавыя факты з біяграфіі Янкі Журбы. Напрыклад, пазнаёмілі з версіяй паяўлення Івашыных у Чашніках. Паводле ўспамінаў унучатай пляменніцы Валерыі Івашынай, маці паэта, Соф’я Маркаўна, была выкрадзена з цыганскага табара, вядома ж, па яе згодзе беларусам Якавам. За гэты ўчынак цыгане хацелі спаліць сядзібу закаханага хлопца, які ў той час жыў на поўдні Беларусі. Давялося ўцякаць. Так сям’я прыехала на Чашніччыну і пасялілася ў вёсцы Купніна (сёння такога населенага пункта не існуе, гэта месца мікрараёна льнозавода ўваходзіць у межы раённага цэнтра). Тут 30 красавіка 1881 года і нарадзіўся Янка Журба.
Паведалі таксама, што ў канцы лета 1912 года ў Журбы гасціў Янка Купала. Прывёз яму кнігі і прыгожы гальштук. Гэтыя падарункі Я. Журба бярог усё жыццё.
Вучняў пазнаёмілі са зместам дакументаў, якія захаваліся ў Нацыянальным гістарычным архіве Рэспублікі Беларусь і сведчаць пра тое, што Іван Івашын двойчы, у 1914, 1915 гадах, падаваў прашэнні інспектару Карэліцкага вышэйшага пачатковага вучылішча з просьбай «узбудзіць хадайніцтва аб зацвярджэнні яго на пасаду настаўніка».
Янка Журба, як вядома з біяграфіі, працаваў выкладчыкам у гарадскіх і пачатковых вучылішчах Украіны, Расіі, Беларусі, у навукова-педагагічнай камісіі Наркамасветы БССР, інспектарам Бабруйскага, Калінінскага акруговых аддзелаў народнай асветы, у Чэрыкаўскай сямігодцы, у інстытуце мовазнаўства АН БССР. З 1941-га жыў у Чашніцкім раёне, працавў настаўнікам. Апошнія гады жыцця правёў пад Полацкам.
Творчасць Я. Журбы кранала душу многіх людзей. Кампазітары Мікалай Чуркін, Сяргей Палонскі, Пятро Падкавыраў, Алесь Туранкоў і іншыя пісалі музыку на яго вершы.
У Чашніках памяць аб знакамітым земляку ўвекавечана не толькі яго цудоўнымі творамі. Яго імем названа вуліца, дзіцячая бібліятэка, каля якой устаноўлены памятны знак паэту.
Вучням былі прапанаваны слайд-прэзентацыя, зборнікі вершаў паэта, літаратура, іншыя матэрыялы пра яго жыццёвы і творчы шлях.
Станоўчыя водгукі дзевяцікласнікаў, гонар за тое, што жывуць на зямлі, якая ўзгадавала паэта, жаданне пачытаць прапанаваныя кнігі сведчылі аб тым, што іх натхніла, зацікавіла творчасць паэта.

Тамара ЯЗЁНАК.